We zijn in de peated hoek gebleven, want deze keer een deep dive in het eigenlijk bij iedereen wel bekende Ardbeg. Door dezen en genen nog wel eens als ‘tasjesboeren’ weggezet en van hun best commerciële bottelingen met fancy namen en etiketjes kunnen we ook wel wat vinden. Maar los daarvan, is het terecht dat er nogal eens schamper over Ardbeg gedaan wordt, of hebben ze stiekem ook nog best wel hele mooie whisky’s? Tijd om daar achter te komen!
De line-up was deze keer behoorlijk fors, maar liefst 11 verschillende expressies stonden er op het menu. Degenen die zich dan direct zorgen gaan maken over hoe schadelijk deze hoeveelheid alcohol dan wel niet is kan ik daarbij enigszins geruststellen: Het betrof hier over het algemeen glaasjes van 1,5 tot 2 cl, en dat uitgesmeerd over een namiddag en een avond.
Ardbeg Ten 46%
Als opener, en tevens soort van referentiedram, stond de standaard Ardbeg Ten klaar.
Die zullen de meesten wel kennen: Turf, rubber, nepleer, wat grassig, zoete rook, een licht fruitig citrus toontje. Geen hoogvlieger, desondanks gewoon een steady peated dram.
Dus gauw door naar de volgenden, en zien hoe die zich zouden verhouden tot deze standaard. Hiervoor gingen we gelijk voor een kwartet, een serie bottelingen die is uitgebracht na de heropening van Ardbeg, en die de bij velen vast wel bekende namen ‘Very Young’, ‘Still Young’, ‘Almost There’ en ‘Renaissance’ mee hebben gekregen.
Ardbeg 1998-2004 Very Young 6yo 58,3%
Gelijk maar even een stukje relativeren: Toen dit op de markt gebracht werd in 2004, vond Ardbeg deze 6yo nog ‘very young’. En dan te bedenken dat ze sinds een aantal jaren zonder blozen een inmiddels nog maar 5 jaar oude als Wee Beastie op de markt hebben gezet… tijden veranderen.
Maar terug naar de Very Young. Het eerste dat ons opvalt, is de geur: Maritiem, maar ook heel muffig, alsof je in een oude platen- of boekenzaak staat. Nauwelijks turf. Pas na een tijd verdwijnt het stoffige, vond ik zelf veel zoetigheid doorkomen, zoete popcorn, waar Willem meer citrus en brioches eruithaalde.
In de smaak stevig, krachtig, wat alcoholbitterheid en -prikkel, licht aardse turf en wat assigheid.
Pas in de finish komt het as en rokerige echt door, met ook wel weer wat zoetigs later. Deze whisky had echt wel wat tijd nodig om zich te ontwikkelen.
WIllum: 87-86-86 = 86
Dre: 87-87-86 = 87
Ardbeg Still Young 1998-2006 8yo 56,2%
De iets minder jonge nu, 8yo. Op de geur totaal anders dan zijn jongere voorganger, meer zurige rook, fruitiger, bosgrond, aardse tonen haalden we eruit. In de body een stuk vriendelijker, Wat citrus fruit, mandarijntjes, ik haalde er ook wat karamel zoetheid uit. Licht assig en zoete rook.
In de finish wat steviger nu, assig, een zoetje, ietwat drogend. De finish wordt na verloop van tijd steeds langer.
Willum: 86-87-86 = 86
Dre: 86-87-87 = 87
Ardbeg Almost There 1998-2007 9yo 54,1%
We gaan weer een jaartje verder nu, 9yo. Aanvankelijk springt deze er qua geur wel uit: Erg zoet en fruitig, perzik, wat aards ook, en later meer richting tabak neigend. Ook hier haalden we maar hele lichte, zachte rook uit de neus.
In de smaak meer kracht, rubber, aardse turf, peper, zoete rook en karamel. Dik, vol mondgevoel.
Ook hier komt de echte assigheid pas in de finish echt door, peper, licht zoetig, redelijk lange en drogende finish.
Willum: 87-87-86 = 87
Dre: 86-87-87 = 87
Ardbeg Renaissance 1998-2008 10yo 55,9%
Nu dan door naar de kroon op het vierluik, de Renaissance is voltooid! En we kunnen het niet anders dan mee eens zijn. Waar de andere drie best van elkaar verschilden in geurtjes of smaakjes, waren ze toch ook wel vrij consistent. Deze Renaissance onttrekt zich daaraan. Aanvankelijk eigenlijk nog het bescheidenst van alle vier, maar de geur blijft maar ontwikkelen, steeds voller, steeds weer wat nieuws of anders. Aardse tonen, zoete rook, wat stoffigheid, slechts een licht turfje, dan weer tabak, fruit, en ook weer zoete popcorn- en oliebollenkraam tonen.
In de smaak stevig, maar ook weer veelzijdig. Was assig nu ook, geel fruit. In de finish wordt het zachter, meer as en houtrook, peper, vrij lange en drogende finish.
Wat een geweldige whisky is dit (als je hem de tijd gunt), en in niets te vergelijken met zijn even oude standaard expressie. We betwijfelen nu al of iets deze Renaissance vandaag nog kan overtreffen.
Willum: 89-88-89 = 89
Dre: 89-89-88 = 89
Ardbeg Kelpie 51,7%
De Kelpie dan. Gek genoeg lieten we ons allebei foppen door iets met zeewier te verwachten (Celp), maar daar blijkt deze Kelpie Committee release helemaal niets mee te maken te hebben. Gelijk een aanwezige neus, wat alcohol punch, fruitig en wat meer (houtvuur)rook en turf. Wat ziltig ook, fruitige tonen ook, en ik krijg een associatie met wierrook.
In de smaak ook krachtig, maritiem, fruitig, citrus. Willum zit in geur en smaak ook op de gerookte ham, ik kom hier niet verder dan het ziltige en zoete.
De finish is ook weer krachtig, ziltig, houtrook, en veel meer assig nu ook.
Willum: 87-87-85 = 86
Dre: 87-87-86 = 87
Ardbeg Scorch 46%
Na een eetpauze pakken we de draad weer op met een wat lager op de alcohol zittende Scorch. Dat is wel te merken, het is allemaal gelijk wat zachter, vriendelijker. Zoet in de neus, vanille, karamel, zoetige en fruitige rook en lichte assigheid, Willum pikt ook wat munt op, ik krijg zelfs wat kokos door.
Zacht in de smaak, zoete rook, karamel en vanille. We noteren allebei onafhankelijk van elkaar dat het een ietwat dun mondgevoel geeft, misschien toch nog beïnvloed door de stevigere drams van voor de eetpauze.
Een licht prikkelende finish, weer wat assig, houtrook, wat rubber. Medium lang, wordt wel wat steviger en voller in tijd.
Willum: 86-86-85 = 86
Dre: 86-85-86 = 86
Ardbeg An Oa 46,6%
Nu dan weer eentje uit de core range, de An Oa. Een mengeling van PX-, virgin- en bourboncasks. Het levert vrij veel fruitigheid op, appels, zelfs wat bloemig, Willum pikt vooral rood fruit op. Licht turfig op de achtergrond.
In de smaak redelijk wat power, wat meer zoete rook, licht assig, en waar ik het nu wat romiger met karamel en melkchocolade vind worden, neigt Willum veel meer richting citrus nu.
Over de finish worden we het dan wel weer eens: zoete rook, wat assig, middellange afdronk.
Willum: 85-84-84 = 84
Dre: 85-85-84 = 85
Ardbeg Perpetuum 47,4%
We gaan weer een klein stapje omhoog in Abv, en aanzienlijk in prijs van de fles: De Perpetuum. Fruitigheid en bloemen komen op ons af, met slechts wat lichte turf op de achtergrond, erg vriendelijke neus.
In de smaak wat steviger, peper, maar ook weer die hele vriendelijke fruitige citrus tonen, bloemetjes, geel fruit, zoete rook. Willum vindt ook deze weer wat dunnig aanvoelen.
De finish heeft nog steeds wel wat prikkelende kracht, iets meer bittere rook nu, en wat ziltig.
Aardige whisky, al hadden we er stiekem wat meer van verwacht.
Willum: 87-86-86 = 86
Dre: 87-86-87 = 87
Ardbeg 8 year old 'For Discussion' 50,8%
We beginnen aardig door de line-up heen te komen, en tot dusverre zijn we het nog verrassend eens. Tijd voor wat ‘Discussion’ dan maar? Mwoah, dat lijkt mee te vallen, de naam suggereert een apartere whisky dan we ervaren. Fruitig en fris in de nues, vriendelijk, amper turf. Wat krachtiger in smaak, zoetig, peper nu ook, geel fruit, een hintje jodium misschien.
In de finish nog steeds wel krachtig, zoete rook, assig.
Eigenlijk weinig te discussiëren hierover, het is een steady whisky, geen echte hoogvlieger.
Willum: 87-86-87 = 87
Dre: 86-86-87 = 86
Ardbeg Arrrrrrrdbeg! 51,8%
De laatste dan, weer een Committee-release, de Arrrrrrrdbeg!. Wordt dit dan de uitsmijter, gaat deze dan alsnog de Renaissance naar de kroon steken?
Ik vind de geur zelf wat ‘dirty’, aardse turf, rubber, tabak, later meer zoet, maar over het algemeen erg bescheiden. Willem pikt meer banaan en bacon op.
De body is redelijk krachtig, zoete rook met een leuk zuur randje erbij aanvankelijk. En dan opeens… komt er een vreemde bitterheid binnen, die niet meer vertrekt. Ik associeer het met grapefruits, Willum benoemt het als bittere koffie. Maar de strekking is gelijk, een vrij dominante bitterheid neemt deze whisky over, ook in de finish.
Het zou haast een té flauwe woordspeling zijn om te zeggen dat we hier uiteindelijk toch een wat bittere nasmaak aan overhouden…
Willum: 86-84-84 = 85
Dre: 84-85-84 = 84
Tijd voor conclusies en algemene bevindingen. Allereerst: Nogmaals kun je van alles vinden over het merk Ardbeg en hun marketingmachine, maar persoonlijk vinden we dat de core-range van best goede kwaliteit is, ook gezien de prijs, de Committee releases zijn niet altíjd even geslaagd, maar ze onderscheiden zich wel, in ieder geval die wij hebben geproefd vandaag.
Het vierluik was een zeer interessante ontdekkingstocht, en de Renaissance de overduidelijke winnaar van de dag.
Overall bevestigde deze dag ons beeld van Ardbeg wel: Echt matig wordt het eigenlijk niet, en soms best wel heel erg goed.
Wel een ietwat verrassende rode draad: Zeker in geur waren alle Ardbegs lang niet zo 'peaty' als we eigenlijk zouden verwachten, zelfs in smaak was het vaak nog redelijk bescheiden, en eigenlijk steevast kwam de echte turf en assigheid pas in vol ornaat in de finish door.
Een wat persoonlijkere conclusie was ook weer dat we qua scores elke keer akelig dicht bij elkaar zitten. We noteren alles voor onszelf en pas achteraf delen we de punten, en tot onze eigen soms zelfs verbijstering wijken we dan vrijwel zelden meer dan een punt van elkaar af, heel bizar
. En oh ja, toch nog even terugkomen op die Ten die als referentiedram er de hele middag/avond naast gestaan heeft. We hebben het op het forum vaak over ‘geef whisky de tijd, laat het gerust een hele tijd staan’. Dat onderschrijven we het over het algemeen volledig, maar: De Ten is daar wel een hele grote uitzondering op! Wat dáár allemaal mee gebeurt als je die langere tijd laat staan?!?! De bekende zoete en fruitige rooktonen maken op een gegeven moment plaats voor een hele vreemde chemische rubbergeur en een vrij ondefinieerbare chemische zoetheid. Eigenlijk wordt het na een paar uurtjes ronduit een gedrocht. Dus, blijf je tijd nemen voor je drams, maar de Ten mag best wat sneller leeg
.
