BUS Whisky - Deel 1

[Daan]

Vorig weekend als verlaat verjaardagscadeau door mijn vriendin meegenomen naar BUS Whisky in Loosbroek (eigenlijk precies in het midden van het vierkant Den Bosch/Veghel/Oss/Uden)

Ik wist van tevoren niet echt wat ik moest verwachten, we reden een terrein op waar ook een restaurant aanwezig was (waar we zouden eten die avond) een B&B (waar we gingen overnachten) een conferentiecentrum en een kanoverhuur. Later leerden we nog dat je ook kon trouwen op het terrein, kortom.. multifunctioneel zullen we maar zeggen!

We begonnen met een drankje in het restaurant waarna we werden opgehaald voor de rondleiding en tasting.

De rondleiding begon met een gelikt reclamefilmpje hoe men zo op het idee gekomen was whisky te gaan stoken. Een filmpje dat overigens talloze keren werd stopgezet door de tourguide die -eerlijk is eerlijk- op een leuke manier nog e.e.a. wist toe te voegen. Daardoor duurde het filmpje van 9 minuten overigens wel bijna een half uur.

Lang verhaal kort:
Was ooit een varkensboerderij, tot 2x toe geruimd vanwege de varkenspest, zoon wilde daar niet mee door, alternatief idee: bier brouwen (dat doen ze ook nog steeds tot op de dag van vandaag) en fruitteelt (het is een gebied waar van oudsher veel kersen e.d. verbouwd worden).
Naast veel gedoe met kersen zelf (ziektes, kou, verloren oogst) had men een wurgcontract met Jumbo maar er zat een loophole in: als men de kersen zélf zou gebruiken hoefde men niet te leveren. Dus kwam zoonlief op het idee om schnapps te stoken. Ketel gekocht. Schnapps gestookt, bleek totaal geen markt voor in NL (lijkt me dat je zoiets van tevoren uitzoekt maar ok) en door oplopende graanoverschotten (de speciaalbiermarkt breek je niet zomaar op in) besloot men aldus "bier.. graan .. ketel.." op de whiskybus te springen.

En dat was een gruwelijk succesverhaal. Meerdere internationale prijzen.
Zilveren medaille voor hun eerste vat op de Londen Spirits Competition met een score van 87.
Het klonk allemaal schandalig imposant tot zover.

Overigens ligt het landgoed bovenop een breuklijn. Daardoor komt er veel grondwater naar boven dat ijzer en mangaan bevat (en dus een roestbruinige kleur). Dat gebruikt men om de whisky af te wateren (en hoppa, gratis kleur )
Het idee is dat ze alles zo natuurlijk en circulair mogelijk doen, met minimale verspilling e.d.
(Beetje gelijk aan het verhaal dat ik in Stauning hoorde afgelopen zomer, zie Daan @ Stauning Danish whisky)

Kortom, mooi praatje tot zover. Nu was het tijd om te beginnen met de daadwerkelijke rondleiding. En dat begon meteen apart. Het mouten... wordt uitbesteed aan Zeeland (ja, I kid you not). Achteraf nog gevraagd waarom men met deze circulaire groene praat vrachtwagens op en neer laat gaan om het graan in Zeeland te mouten, het antwoord dat ik kreeg: "Tja, mouten is echt een proces met een enorme CO2-afdruk, daar zijn ze in Zeeland beter op ingericht, die vangen dat op, scrubben dat, etc.". Hmm. ok. "oh en mocht er ooit iets misgaan daar in het botlekgebied, haha dan maakt dat ook minder uit" .. eh..?

We gaan door naar de mashtun. Er hing een grote kanopeddel aan de muur (herinneren jullie de kanoverhuur nog?) dat bleek niet enkel decoratief: men masht met de hand. Jep, dat hoort je goed. Roeren roeren roeren! Ik zou geen ruzie maken met de desbetreffende heren. Zullen inmiddels aardige spierbonken zijn. (Ze krijgen volgend jaar wel een upgrade, volgens de tourguide moesten ze dan een sportschoolabonnement gaan nemen)

Na het fermenteren wordt er vervolgens gestookt in het ene kleine simpele keteltje dat eigenlijk voor de schnaps was aangeschaft.
Opbrengst per run: 15 liter.
Weekopbrengst ongeveer 450 liter.
Kortom, men kan in een week tijd nét een vat afvullen (of net niet afhankelijk van hoe groot het vat is).

1 ketel.png (565.44 KiB) 436 keer bekeken

Het ieniemienie keteltje


We kwamen aan bij het warehouse. Er waren er 2 op het terrein. Meer kon niet, want dan moest men een eigen brandweer hebben blijkbaar. Hier vertelde de tourguide tussen neus en lippen door trouwens dat ze de vaten tot 7 keer gebruiken (dus t/m 7th fill!) daarna "waren ze wel een beetje op" en gingen ze er mee knutselen. (de staven werden gebruikt als tastingplankjes e.d.)
De matige opbrengt per week uit de ketel vond ik destijds een slechte voorbode en in het warehouse werd mijn vermoeden verder bevestigd.
De tourguide vertelde heel trots over de verschillende rijpingen die er lagen "daar vooraan 2 op ex-rumcasks" en "we hebben van alles! PX, oloroso, manzanilla, palo cortado" maar toen er vragen uit de groep kwamen wanneer de rumcasks beschikbaar zouden komen, kwam de aap uit de mouw "je nee die zijn privé van 2 Haarlemmers, die hebben een heel vat gekocht, ja kijk de boel moet ook blijven draaien he en da's 1 manier om aan geld te komen".

Voor wie nog niet bij is, dit is éxact waar ik afgelopen zomer in Stauning ook tegenaan liep (en die hebbben gruwelijk veel meer capaciteit, maar ook navenante vraag naar hun product) en het is een situatie waar je denk ik in Schotland misschien minder snel last van hebt bij een tour, zeker bij de gevestigde namen;
Als je niet veel kunt produceren, maar je hebt wel kosten die doorlopen, en whisky moet minimaal 3 jaar rijpen.. dan kun je er donder op zeggen dat er niet heel veel gebotteld gaat worden dat heel veel ouder is dan die 3 jaar. Daarvoor heeft men simpelweg de (financiële) ruimte niet.
Helaas bij Stauning ook het geval want whisky heel veel ouder dan 3 jaar verkopen ze ook daar simpelweg niet, om dezelfde reden.
Met de uitbreiding na de geldinjectie van Diageo kunnen ze daar overigens nu eindelijk eens vaten laten liggen, maar dat gaat nog wel even duren.
En die hele geldinjectie kregen ze ómdat hun basisproduct oprecht imposant was. Is dat hier ook zo? Daarover later meer..

2 warehouse.png (536.06 KiB) 436 keer bekeken

Een van de warehouses. Achterin een vat om de angel's share te meten.


En toen kwamen we terug bij de ruimte waar we ook begonnen waren met het gelikte reclamefilmpje. Wie weet werd ik tijdens de tasting in het ongelijk gesteld over BUS Whisky en de verschillende beschikbare bottelingen/rijpingen. Er stonden een paar flessen klaar, een "normale" bourbonrijping, 2 sherry-rijpingen, en een bijzondere botteling van een Russisch Stout bier.

Het woord "tasting" hier (ik heb mijn vriendin nog gevraagd waar ze nou precies voor betaald had) was wat teleurstellend, want we kregen enkel een drammetje van het "normale" 3yo bourbonspul. Ik dacht nog "ach, dan komt de rest wel bij het eten gok ik zo" maar ook dat bleek een misvatting.
Overigens was hun 3yo niet slecht, maar om eerlijk te zijn snap ik met de beste wil van de wereld niet hoe dit 87 punten gescoord heeft.
Het was bijna newmake met een licht zoetig smaakje van bourbon (maar wel behoorlijk bruin, en dat kwam vermoedelijk niet door het vat).
Het was afgewaterd naar 46% en de smaak bleef ook amper hangen.
Met de beste wil van de wereld kwam ik niet verder dan 80 punten.

3 flessen.png (552.67 KiB) 436 keer bekeken

Wat flesjes. Niet bij de tour en "tasting" inbegrepen. Let vooral op de kleur van de linker fles. Dit is een 3/4yo bourbon! Komt dus door het water dat men gebruikt.


Ohja, je moest volgens de tourguide geen water toevoegen. Was onzin. Men had dit namelijk bij Organon laten testen. Maakte 0,0 verschil.
Nou, goed om te weten!

De tourguide vertelde nog hoe bijzonder de andere bottelingen waren. Ja nee die had men lang niet altijd op voorraad. Als er toevallig een vat rijp genoeg was bottelde men het af maar dat kon je dan alleen via de website bestellen (niet daar ter plekke in het winkeltje, gek genoeg).

En dat was het voor de rondleiding. Het voelde wat underwhelming, maar goed, we hadden het diner nog..

[Daan]

Tijdens het diner werd al heel snel duidelijk dat daar ook geen verdere whisky bij inbegrepen was. Als je dat wilde, moest je maar los bijbestellen van de kaart. Dus gedaan.

Uiteindelijk geproefd:

3yo sherry finish (finish na bourbon rijping)
5yo tawny matured (zou dus de hele periode op een ex-tawny vat hebben gelegen)
3yo Russian Stout Beer (finish)
Alles rond de 50%.

De sherry: mwoah. ja, die proefde je heel lichtjes.
Maar totaal geen gelaagdheid, niks complexs, ook geen volle rijke tonen.
Niks bleef hangen. Jammer. Eens kijken of de tawny het beter deed.

Tawny: dit moet een foutje zijn. Ober, hebben jullie écht de tawny getapt? Echt? ok.
Dit leek wel Mezcal op de neus.
Er zat een enorm scherpe alcoholtoon in (ook qua smaak). Het tawny-vat leek ondanks de 5 jaar totaal niks te hebben afgegeven.
Er zat amper smaak aan. De zoetige, fruitige tawny-noten die je zou verwachten waren nergens te vinden.
Mijn gok: zeer inactief vat geweest. Of een schimmel/bacterie? Kan dat in de whisky?
Voor mijn gevoel zat ik praktisch 5yo newmake te drinken. En geen hele goede newmake.

De Stout: dit was nog de beste van de 3.
Hier zat in elk geval nog een beetje een kruidigheid in de neus en smaak.
Maar ook niet echt om over naar huis te schrijven, zeker niet voor 12,5 per dram.

Alles rond de 50%? Als ik blind had moeten gokken had 40 gezegd. Mijn respectievelijke ratings voor de 3:

sherry: 81 (omdat ie toch nét iets aangenamer was dan de standaard 3yo bourbon)
tawny : 70. Ik hoop oprecht dat hier iets mis is gegaan met het vat. Maar dit kwam aardig in de buurt van mijn definitie van bocht.
stout : 82. Net ietsjepietsje beter dan de andere drams, maar houdt niks over.


Tja.. en dan blijft je helaas toch met een heel zuur verhaal achter. Waarom besluit ik het dan toch te delen met jullie?
Omdat het wel het eerlijke verhaal is. Begrijp me namelijk niet verkeerd: ik gun het ze zó enorm.
Een NL distillery die op de "Stauning" tour gaat? Alles lokaal verbouwen, circulair, etc. etc. die gun ik echt succes.
Maar wat eruit komt .. is het gewoon niet.
Als ik bijvoorbeeld moet kiezen tussen een gratis krat vol BUS Whisky of 1 flesje Stauning (gewoon de standaard 3yo Rye) waar ik voor moet betalen, kies ik direct dat laatste. En da's ook nog zoiets.. want je krijgt het niet gratis. De prijzen zijn recht evenredig aan het gelikte marketingverhaal.

Ik zie dat voor recente batches (die inderdaad rond de 80 scoren op WB) je rond de 6 tientjes betaalt.
Ohja, en da's een 50cl fles, geen 70cl!
Leg mij uit, alsjeblieft, waarom ik zulke prijzen voor een 3-4yo van ongelooflijk middelmatige kwaliteit zou neerleggen als ik voor dat geld zegge ook een flesje Talisker 10 kan kopen waar ik oneindig veel meer van ga genieten?

Conclusie: tenzij het marketingverhaal ze overeind houdt verwacht ik niet dat BUS Whisky over 10 jaar nog bestaat eigenlijk.
Hopelijk heb ik ongelijk.


p.s. na het schrijven van deze review zag ik op WB dat er tenminste 2 andere forumleden ook een bezoek hebben gebracht.
Een ervan was nog wel schappelijk met de punten maar mijn overall score voor het hele gebeuren was exact gelijk aan Lakerfield; 71.
(voor mij is een score net boven de 70 er een in de categorie "gruwelijk teleurstellend")

Ik ben heel benieuwd naar input van andere forumleden die hier zijn geweest. Ben ik te hard voor ze? Praat ik poep?
Zijn jullie het juist hartgrondig met me eens? Hoor het graag!

Zometeen maar eens goede whisky zoeken voor tijdens het Kerstdiner met de schoonouders..

[edwinedje]

Toeval wil dat ik gisteren bij het kerstdiner mijn souvenir heb opengetrokken.

Tussen alle lock-down geweld door hadden mijn vriendin en ik het whisky-deal arrangement geboekt.
Verslag kan je hier lezen: http://www.edwinedje.nl/2021-bus-whisky

Als ik heel kritisch bent kan ik mij wel vinden in (delen van) jou verhaal.
Maar BUS is niet echt te vergelijken met (schotse) distilleerderij waar het alleen maar om de Whisky draait.
Ieder zijn eigen ervaring en mening ... en dat is goed.

Met het welkomst drankje, de rondleiding, het diner, de overnachting, het superontbijt vond ik het een mooie ervaring.
Dat je dan geen line-up van meerdere drams krijgt, dat is dan maar zo. Wellicht hadden ze wat ander distillaat kunnen toevoegen aan de beleving.
Bij sommige grote jongens zitten er ook maar 2 of 3 drams in een standaard tour, en BUS zou je niet eens een kleine jongen kunnen noemen.

Wij waren er van zondag op maandag, en op zondag werd er niet gestookt.
Echter toen ik op maandag van ontbijtzaal de "stokerij" in keek draaide de ketel.
En met wat gebaren en vriendelijk vragen mochten we nogmaals in de stokerij kijken en zelfs wat new-make proeven die vanuit de ketel in de emmer liep, alles in een ontspannen sfeer met ruimte voor vragen en andere informatie.

Dat van dat bruine water kan ik mij niet herinneren.
Als je de foto op mijn website bekijkt zie je toch duidelijk dat deze geler is dan die op jou foto.
Deze is overigens een Single Malt, Single Cask, Single Estate van een 3 jaar oude bourbon rijping op 50%.
Volgens mijn archief heb ik deze geproefd in de "tasting", en die is inderdaad terug gebracht naar 48% en een stuk bruiner.



En kennelijk is de betonmortel mixer gesneuveld als ze tegenwoordig het mixen met een kano peddel moeten doen.
Arme jongens ... maar als ze naast dat mixen ook nog naar de sport school moeten, doen ze toch iets fout denk ik.



Scoren van whisky doe ik niet, althans niet met punten ...
Het flesje wat ik gisteren open trok verraste mij aangenaam ... ondanks de 50% dronk hij makkelijk weg met lichte vanille tonen.
Tijdens het diner op locatie wilde ik de twee andere proberen, maar een van de twee was al uitverkocht, en de andere geen succes.

Of BUS het gaat redden moet de toekomst uitwijzen, voor hunzelf en kleine schare fans hoop ik van wel.
Maar als hun whisky's een hoog hit or miss gehalte hebben kon het erg lastig worden.
Wat een hit or miss is, zal ook weer per persoon verschillen ... maar als het te veel miss wordt zal het lastig worden een stabiele (klein) fanbase op te bouwen.

Dan tot slot nog:
Is het een leuk uitje als je het benaderd als een bezoek aan een Whisky Distilleerderij ... waarschijnlijk kom je dan bedrogen uit.
Is het een leuk uitje om met je wederhelft een weekendje weg te gaan met als bonus een "craft distilleerderij" bezoeken ... dan vind ik van wel.

[Nederland-paraat]

Uit mijn netwerk diverse mensen gehoord over de kwaliteit, of het gebrek daarvan, van de rondleidingen. Er zouden diverse onwaarheden verteld worden. Dat doet natuurlijk grove afbreuk aan de ervaring bij iets verder gevorderde liefhebbers.

Ik ben een tijdje geleden geweest (een jaar of drie geleden) toen de eerste release uitkwam. Wat bovenstaande mannen concluderen was toen ook al aan de hand. Sales is gedreven op marketing en dat doen ze niet onaardig. Een belangrijk deel van de omzet komt uit dagjesmensen.

Voor het financiële aspect kijk je naar de onderbouwing van de aandelen fundraising bij Broccoli. In het kort, als de opwaardering van de vaten niet meegenomen wordt in het totale plaatje is er een negatief resultaat. Neemt niet weg dat er ieder jaar een tonnetje cash bij moet om de boel draaiend te houden.
Dit zou de drang verklaren om te bottelen op jonge leeftijd. Zeker met een beperkt productievermogen. Er komt een grotere ketel, dus dat gaat verschil maken. Deze zou niet hout gestookt zijn.

Ik geloof dat de hand van Marcel al een verschil maakt in kwaliteitszin. Tot Marcel kwam ging alles op 1st/refill bourbon. Neemt niet weg dat je met de balans omzet/kwaliteit zit. Voorheen gebeurde fermentatie gewoon in IBC`s die uiteraard niet gekoeld waren. Niet echt de methode als je jong wilt bottelen. Qua mout zou ik persoonlijk wat meer variatie zien.

De prijs van €60 voor een halve liter moet je gewoon hebben als Nederlandse stokerij met een dergelijke inrichting, anders kom je gewoon niet uit. Kijk maar naar de prijszetting van concullega`s. Natuurlijk is het verleidelijk om voor een aardig gerijpte Schot te gaan voor dit budget.

[WhiskyDudes]

Ik kan me eigenlijk in alles vinden in de uiteenzetting van Jop. Waar het imho bij een aantal Nederlandse stokers misgaat is het grenzeloos overschatten van de te verwachten kwaliteit en afzet en het grenzeloos onderschatten van de kostprijs van een liter alcohol. En het is bijna niet te vergelijken, maar het is op kostprijs niveau, vooral door omslachtige, inefficiënte en te beperkte productie al gauw een factor 4-6 met wat er in Schotland wordt gemaakt. Dan heb ik het over de C-D distillery’s, A en B distillery spul is in Schotland voor bottelaars minder makkelijk te krijgen (maar het is er wel), maar bijvoorbeeld Bunna of Ledaig met naamrechten kost grofweg hetzelfde per OLA (liter alcohol) Het is dus veelal een kwestie van een gok op ‘je bent Nederlander, koop Nederlands’. Eigenlijk ben je aan het concurreren met een kit-car voor dezelfde prijs als een Porsche 911 of een andere exoot.
En dan wordt het een taai verhaal, zeker met de output die BUS heeft. Als je dan ook nog tot 7th fill de vaten gaat gebruiken dan vraag je om problemen en lijkt het mij dat er op de verkeerde zaken beknibbeld worden om een 3 yo in een fles te drukken die op dood hout gelegen heeft. Dat moet je dus precies NIET doen, je reputatie is je waarde en dat doe je dan in mijn ogen geen goed. Ik snap dat de hand op de knip moet, een aap kan uitrekenen dat er niets verdient wordt, maar mensen iets voorzetten van 3 yo waar geen smaak aan zit is killing. Persoonlijk heb ik er geen enkele moeite mee om retail € 60 voor een 50cl te betalen, je moet kijken naar kwaliteit, is die goed, prima toch. Het is nogal makkelijk een 15 yo Springbank geweldig te waarderen, iets wat je ook mag verwachten voor het geld wat dat kost. Dat kun je niet vergelijken.
En dan heb je nog de distillery’s die zich haasten om de cask shares maar te voorzien van vaten, ik snap de insteek om cash te halen, maar voor mij als onafhankelijk bottelaar is er geen interesse meer als een distillery besluit (alle) cask shares van NL te voorzien. Ik vind het ook de net niet doordachte stap omdat het de eigen releases van de distillery ondermijnt qua prijs; die werken veelal met gezonde marges, maar slaan de slijter over in de distributie. Lijkt me taai verhaal om als distillery zelf komt met een 4 yo voor 6 tientjes en een vaten collectief brengt er eentje die voor 4 tientjes gaat. Het is een in mijn ogen stap die gezet wordt vanwege cash flow op de hele korte termijn.
In mijn ogen kun je als NL distillery op alleen whisky de tent niet draaiend houden, tenzij je enkele miljoenen kapitaal hebt om op te leunen. Gin, Schnapps, liqueur, jenever, je moet het eigenlijk bijna allemaal kunnen om je cashflow op orde te houden. Vandaag stoken, volgende week verkopen. Whisky is eerst investeren. Nu scheelt het als een bottelaar met verstand van zaken ergens in een molen het drieste plan opgevat heeft om maar whisky te gaan stoken, die kan tenminste over de valkuilen heenstappen.
De verwachtingen zijn dan ook hooggespannen Jop!

[Nederland-paraat]

In mijn ogen kun je als NL distillery op alleen whisky de tent niet draaiend houden, tenzij je enkele miljoenen kapitaal hebt om op te leunen. Gin, Schnapps, liqueur, jenever, je moet het eigenlijk bijna allemaal kunnen om je cashflow op orde te houden. Vandaag stoken, volgende week verkopen. Whisky is eerst investeren. Nu scheelt het als een bottelaar met verstand van zaken ergens in een molen het drieste plan opgevat heeft om maar whisky te gaan stoken, die kan tenminste over de valkuilen heenstappen.
De verwachtingen zijn dan ook hooggespannen Jop!

Enkele miljoenen hebben wij niet, we doen het gewoon lekker kneuterig
Het scheelt dat we met 3006 een omzetstroom hebben waardoor de verleiding een stuk minder is om te vroeg te bottelen. Wel zijn we al bezig om 1st fill vaten te ''seasonen'' met bijvoorbeeld Rum.

Ook komt de eerste Nederlandse whisky van onze hand al op de markt begin volgend jaar. Ook €59,95 voor een halve liter op 48%. Een samenstelling tussen 1st en 2nd fill octaves en quarter casks. De leeftijd is 3 jaar, maar daar is ook bij productie rekening mee gehouden. Cara, Munich, Pilsner en peated malt hebben wij gebruikt. Fermentatie over gemiddeld 5 dagen temperatuur gecontroleerd. Er komen ook single cask releases op vatsterkte, de eerste ook dit voorjaar. Die is met 4,5 jaar al een stukje ouder (en duurder).

Die krijg je nog wel eens te proeven. Dan moet je maar laten weten of je op de goede weg zijn

Ik ga ook eau de vie, jenever, gin, likeur enzovoort maken. Wil je in redelijke zin maximaal volume whisky produceren dan helpt iedere euro extra omzet uit dingen die je vandaag kunt maken en volgende week kunt verkopen. Dat vermindert je kapitaalbehoefte aanzienlijk.

Ik plaats dit weekeind nog wel een uitgebreider stukje tekst over de stokerij en alle plannen.

[WhiskyDudes]

Ik ben echt benieuwd Jop, ik denk dat je volgorde goed is en dat is al een mega stap verder als waar alle (goedbedoelde) initiatieven mee starten. Whisky stoken als je al een basis hebt neergezet met 3006 klopt gewoon. Whisky stoken en dan ‘maar kijken wie het wil hebben’ werkt niet, dan kom je in de knoop.
Ik ‘offer’ met tzt graag op hoor.